فرهنگ و سنن سرزمین کاسپین باوجود کوچکی جغرافیای آن و باوجود دشمنی هایکه آگاهانه و یا نا آگاهانه در حق آن می شود بسیار غنی است، این محدوده جغرافیای چهارده هزار و اندی کیلومتر مربعی سر شار از سنن مختلفی است که یا همچنان پا برجاست و یا گهگاهی با گذشت زمان و تغییر فرهنگ و آداب و رسوم رو به فراموشی گذارده شده، که البته از باب کنار گذاردن این سنن هیچ اشکالی برگیلکان نیست چرا که با گذشت زمان رفتار های جدید و شیوه زندگی ای جدید بوجود می آید که که دیگر آن سنن پیشینیان مورد نیاز نیست و همچنین نمی تواند نیازهای جدید انسان را برآورده نمی کند، اما نگاه داشتن این سنن از این بابت که قوم گیل و تالش روزگاری دارای چنین روش زندگی ای بوده اند ، یا چنان جشنهایی داشته اند وظیفه ملت گیل و تالش می باشد، تا از طرفی پشتوانه ای باشد برا ی هویت مردم این دیار و هم جوابی برای یاوه گویان کج اندیشی که با سنن و فرهنگ گیل و تالش عناد می ورزند و هم برای گیلکان وتالشانی که نسبت به فرهنگهای اقوام دیگر متاسفانه دچار خود کم بینی بی دلیل شده اند پشتوانه ای قوی باشد.
از سنن قدیمی این دیار که تا کنون فقط در کوههای شرق گیلان و در بین گالشان رواج داشته، و در بین مردم سایر نواحی گیلان منسوخ گشته است سالشمار مخصوص این سرزمین و جشن آغاز سال نو که همان نوروز بل می باشد است، که حدود 3 سال است که این جشن توسط گروهی از گیله مردان جوان از نو احیا گردیده است، و هر سال در تاریخ 17 مرداد مصادف با 7 آگوست میلادی یعنی اولین روز سال گیلکی بر گزار می کردد.
امسال نیز 5 شنبه 17 مرداد جشن آغاز سال 1582 دیلمی بر گزار گردید و من به همراه حدود 50 نفر از دوستان با مینی بوس به سمت رشته کوهای دیلمان و روستای ملکوت که حدود 3.5 ساعت با لاهیجان فاصله داشت رفتیم. علاوه بر این گروه 50 نفری چیزی حدود 300 نفر و بلکه بیشتر گرد هم آمدند تا این سنت گذشته را نه برای جای گزینی برای نوروز ایرانی و یا کریسمس بلکه برای احیای فرهنگ گیلکی، برگزار کنند، جشن بیشتر شامل اجرای موسیقی سنتی گیلان می شد که البته با توجه به جشن بودن قابل توجیه است و همچنین سخنرانی های کوتاه مختلفی که انجام شد که البته مهمترینش سخنرانی ای بود که از طرف همین گرو ه 50 نفری بود و به زبان گیلکی ایراد شد و به موضوع سنت و فرهنگ و لزوم نگاه داری و پرداختن به فرهنگ گیلکی می پرداخت، نکته ای که در این جشن وجود داشت حضور هنرمندانی از غرب مازندران ، که حرکتی بسیار زیبا در اتحاد تمام مردم گیلک چه در داخل مرز سیاسی گیلان و چه خارج از این مرز و همچنین برگرداندن این خطه به سرزمین مادری، امیدوارم که این اتفاق برای الموت و طالقان نیز بیافتد. البته سخنان آقای رمضانی اجرا کننده این مراسم هم جالب توجه بود که گفتند که ایشالا برای ایجاد گیلان بزرگ غرب مازندران را فتح می کنیم! برنامه با اجرای موسیقی و ادامه پیدا کرد و سپس روشن کردن آتش که از ارکان اصلی جشن می باشد و خواند شعر گوروم گوروم گوروم بل.......جمع 50 نفری ما نیز گوشه ای جمع شدند تا از این فرصت استفاده کنند و مباحثی را پیرامون فرهنگ و علل پرداختن به آن ایراد کنند و نظرات و پیشنهادات دیگر افراد را نیز داشته باشیم. البته در میان این جشن چند شلیک توپ هم از طرف نیروی انتظامی داشتیم که نمی دانم علتش چه بود شاید به این طریق خواستند بگویند که زیاد پای خود را از گلیمتان دراز نکیند وجشن را در همین نطفه خفه کنند.
به هر صورت این جشن به خوبی انجام گردید و قدمی نو در احیا سنن قوم گیل برداشته شد امید آن است که هرچه بیشتر و بیشتر به فرهنگمان بپردازیم و آن را غنا بخشیم
